Naomi Klein's Shock Doctrine

Naomi Kleins nieuwe boek Shock Doctrine Capitalism is net uit in Nederlandse vertaling. Klein is bekend van haar eerste boek No Logo waarin ze een scherpe kritiek uitte op het culturele imperialisme van de transnationale economie.Nu onderzoekt ze waarom rampen (overstromingen aardbevingen, oorlogen) worden aangegrepen om een land te “saneren”.Naomi Klein toonde in No Logo aan welke vernietigende werking McWorld heeft op steden en mensen. In winkelstraten vind je tegenwoordig overal dezelfde winkels en merken: Starbucks koffie, GAP-broeken, Coca Cola, McDonald, Diesel, Ikea … Het straatbeeld wordt vrij eentonig.Het is ook niet alleen het beeld natuurlijk. De grote jongens kunnen makkelijker hoge huren op brengen dan de lokale middenklasse. Ze kopen goedkoper want groter in, hebben eigen fabrieken vaak. Betalen het winkelpersoneel zo min mogelijk. De binnenstad wordt er maar saai van en armetierig.Nu wordt daar gelukkig wel verzet tegen gepleegd,vooral in culturele zin: “culture jamming“, het ‘modificeren’ dan wel bekladden van en parodiëren op advertenties van grote merken plus de acties tegen misstanden van bijv. Nike en Benetton maken hen minder populair.Nu heeft Naomi Klein een nieuw boek gepubliceerd dat voor veel mensen – wanneer ze het tenminste lezen – het cynisme jegens rechtse regeringen alleen maar zal doen toenemen. En hopelijk zal het ook hier in de ‘heartlands‘ het protest doen toenemen.Kort gezegd toont Klein duidelijk aan dat natuurrampen en oorlogen worden aangegrepen en evt. gecreëerd als gelegenheid om het land meteen economisch te herstructureren volgende de principes van de neo-conservatieven. Milton Friedman, de economische held van Pinochet en Reagan en Thatcher en Bush, heeft dat fraai verwoord door te stellen dat regeringen direct na een ramp alle pijnlijke en nare noodzakelijke hervormingen moeten doorvoeren: dan is men nog in shock en niet direct in staat tot reageren. Een shock maakt mensen kwetsbaar dus dan kun je hen makkelijk iets door de strot duwen.Naomi Klein heeft met Alfonso Cuarón een goed filmpje gemaakt over het effect van shock en waarom dit een shock doctrine is. Ziehier een duidelijke functie van rechtse regeringen: wegbereiders voor de uitverkoop van het land.In Nederland is het proces rond de verkoop van ABNAMRO ook een voorbeeld hoe de regering toeziet en weinig interesse heeft in het behoud van ondernemingen die belangrijk zijn voor de Nederlandse economie. Daarover staat in NRC van dit weekend een goed stuk ook van Menno Tamminga, “waarom ABN AMRO niet bestand was tegen een kudde financiële speculanten.”(NRC 13-10-2007, p.15) Het Nederlands economisch beleid is toch ook nog steeds duidelijk gericht op (genuanceerde) uitverkoop. Genuanceerd want niet zo radicaal als de idiote navolgers van Milton Friedman.Een goed video-interview met Klein over haar nieuwe boek staat op Brightcove