Kinderen van Srikandi

Op het Cinemasia festival dat vorige week in Amsterdam draaide werd Children of Srikandi temidden van vele andere moderne, niet-stereotyperende films over Azië getoond. Op het moment toert Cinemasia doort het land. Een van de bijzondere dingen aan de film is dat deze is gemaakt door de ‘kinderen’ zelf.

Op Java heten mensen die ‘gender-anders’ zijn “kinderen van Srikandi”. De naam komt uit het grote Indiase epos Mahabharata dat vertelt over het ontstaan van de wereld, de mensen en de (Hindoe)goden. Srikandi is naar onze begrippen een queere dame: in een aantal wajang verhalen verandert zij van geslacht en met de hulp van de goden wordt zij een man, Kandihawa, zodat ze Dewi Durniti kan trouwen en een kind krijgen. Ze verandert niet alleen van gender maar ook van seksuele gerichtheid.
Srikandi heet in de Mahabharata Shikandi, en is de echtgenote van Arjuna, vader van de Aravan (Iravan). En diens kinderen weer vormen de Zuid-Indiase derde sekse Aravani (Wikipedia kan je meer vertellen). In de mannenwereld die de hindoegodenwereld ook is, was Srikandi een vrouwelijk krijger.

Het is best bijzonder dat een film over transgenders buiten de Westerse wereld door hen zelf is gemaakt. Alle kinderen van Srikandi hebben een stuk geregisseerd. Eerst hebben ze een workshop filmen gevolgd en vervolgens zijn ze samen deze film gaan maken. Anak Anak Srikandi neemt ons mee met Edith, die we eerst met jilbab (strakke, alleen het geziecht vrijlatende en het  bovenlichaam bedekkende doek) zien. Ze vertelt van haar meervoudige identiteit als hoger opgeleide moslima en haar transformatie van jilbab-dragende moslima naar kortharige engiszins mannelijke vrouw.
We zien Eggi met zwart-wit geverfd gezicht die altijd op straat leefde maar sinds de opkomst van de fundamentalistische FPI knokploegen die o.m. de ILGA-Azië bijeenkomst belgerden en uit elkaar joegen, is dat te gevaarlijk geworden. Ze is ook ontvoerd, gemarteld en gevangen gezet door de politie.
Er is ook het verhaal van Hera, biseksueel, die daarvoor ook verworpen wordt door zowel mannen. Door de film voelt Hera zich gesterkt om zichzelf te zijn en is ze minder alleen.

Aan het eind van de film verzamelen de kinderen zich en vind er een spel met labels plaats. Sommigen kiezen voor de in de queer gemeenschap niet meer populaire labels “butch” of “feme” omdat ze zich daar het beste thuis voelen, anderen als Afank kiezen “genderqueer” of werpen letterlijk alle labels van zich af watn die beschrijven hen niet. Waarmee weer blijkt dat “queer” helemaal niet een (uitsluitend) Westeres idee is. En in  een zuid-aziatische hindoeïstische omgeving dat ook heel begrijpelijk vavnwege de grotere genderrijkdom dan wij hier ooit gekend hebben. Spreken van alleen “hij” en “zij” is problematisch want de regio is veel rijker aan genders dan de westerse wereld. Alleen India al kent zeker twintig gendervariaties.

Wie een beeld wil krijgen van de hedendaagse variaties aan genders en seksualiteiten op Java, doet er goed aan Anak Anak Srikandi te gaan zien.