Categoriearchief: Chili

Lady Madonna

Ik zou eigenlijk eerst nog een hoop andere dingen moeten posten om een beetje up-to-date te komen met dit blog, maar dat ga ik allemaal veel later lekker doen. Nu een stuk over mijn belevenissen en overpeinzingen in Osorno, in de 10e regio van Chili, het Merengebied.

Uiteindelijk is het mij op zeer korte termijn gelukt mijn contact met de trans-ondergrondse in Osorno te bereiken: Hij was druk doende met een stel seksueel diverse kameraden van de universiteit een complot te beramen.  Mij en drie vrienden nam hij mee naar het huis van zijn moeder waar hij nog steeds woont. Franco is openlijk trans wat een unicum is in Osorno. Aan de universiteit organiseerde hij augustus jongstleden een seminar over seksuele diversiteit, dat bezocht werd door een 40-tal mensen. De rector van de universiteit bood hem 1.000.000 pesos om het niet te laten doorgaan; de organisatie bood hem dat ook en hij ging uiteraard gewoon door. Wel was er na de eerste dag veel intimidatie en kwaadaardige suggestie naar de bezoekers: je bent daar geweest dus zul je ook wel zo zijn.  Uiteindelijk is dus maar een klein deel van de in de kast met klemmende deur zittende gevoelsgenoten langsgeweest. Maar voor een eerste keer niet gek. Zeker niet als je weet dat Osorno het slechtste van Duitsland in zijn midden heeft: nazi’s, oude en  nieuwe. En dat er alleen op vrijdagavond een homocafé is; het enige echte homocafé dat er was, is dicht.

In tegenstelling tot mijn vriend Andrés uit Rancagua is Franco nog erg jong en staat aan het begin van zijn fysieke en juridische transitie. Hij is jong en onstuimig. Hij heeft ook erg leuke vriendinnen via z´n seksueel divers bestuurswerk 🙂

N.a.v. zijn woonsituatie wou ik schrijven over Lady Madonna (“Children at her feet, wonder how you manage to make ends meet”, The Beatles). In dit geval dan over zijn moeder, Juany. Niet dat ze zoveel kinderen heeft, alleen Franco. Ze wonen met een oudere broer van zijn moeder en een paar kamerhuurders in een oud, groot, slecht onderhouden houten huis. Dat het smoezelig is, is een ander verhaal. Z´n moeder heeft – teneinde ecoonmisch zelfstandig te zijn – nu een aantal jaren een “supermercado“, meer een kruidenierswinkel eigenlijk, een almacén. Plus een paar kamerhuurders (op leeftijd) dus. Met dat kan ze als alleenstaande moeder van een studerend kind net de touwtjes aan elkaar knopen. Verder is zij radikaal links en lid van de MIR, Movimiento Izquierda Revolucionario. Vroeger ten tijde van Allende (1960-1973) zat de MIR ook in de Unidad Popular. Ze hemelt Allende overigens behoorlijk op.De huidige partijen/coalities (Concertación van middenlinks en christendemocraten; Alianza van rechts en Eng Rechts) zijn even erg als de dictatuur vind zij: het vertrek van Pinochet heeft weinig goeds opgeleerd (behalve dat ze dit in het openbaar kan zeggen ;o)

Juany is eigenlijk muzieklerares, maar onzer diploma en dus mag ze sinds de dictatuur dat beroep niet uitoefenen. Verder is ze ook niet erg hoog opgeleid (middelbaar onderwijs, universiteit niet afgemaakt). Haar broer is politiek gevangene geweest in de dictatuur en oogt zeker 75 jaar, een oude 75 jarige; hij blijkt 68. Mompelt in zichzelf maar blijkt toch niet helemaal contactgestoord, praat zinnig tegen zijn zus. Dar hij politiek gevangene is geweest en dat ze een harde dictatuur hebben ondergaan (in duits Osorno) maakt mede dat die dictatuur nog steeds in haar hoofd zit. Revolutionair en arm als ze is, ziet ze weinig kans haar ideeën uit te dragen: wie kun je vertrouwen? In haar stad bijna niemand. Maar ja, als iedereen een Duckmäuser blijft verandert er natuurlijk niets.
Ik heb geprobeerd wat handreikingen te geven vanuit grassroot activisme. En ja, als digibeet wordt het er ook niet makkelijker op tegenwoordig. En dan heb je ook nog eens de stress dat je kind zegt: Mam ik ben geen meisje, ik ben een jongen. Het gevoel dat je het 27 jaar fout hebt gedaan, dat je je kind niet kent, het kwijtraakt etc. Het valt allemaal niet mee voor een vrouw alleen in Osorno.

Het huis is ook dringend aan divers – niet eens zo duur – onderhoud toe. En ze mag wel eens schoonmaken, zo schmutzig als het is om het eens in goed Duits te zeggen.

Antofagasta

TJa.  Teon was het zondag, mooi weer en werd ik met een kater en een na slechte nacht veel te vroeg wakker. Op de “camping” waar ik sta iets ten Zuiden van Antofagasta, hield een stel Chilenen een barbecueavondje. Toen ze genoeg op hadden mocht ik er ook bij komen. maar het was best gezellig. Als reiziger sta je natuurlijk in het middelpunt van de belangstelling dus er werd veel gevraagd over mn reis, opver hoe Holland is … Eén vrouw had vroeger al eens een tijde in Duitsland geprobeerd te loven, maar is toch mar naar Spanje gegaan toen. Waarschijnlijk in de jaren 1970/80, ten tijde van de dictatuur. Ik kon haar ook prima verstaan, de anderen niet altijd, al kan dat ook behoorlijk hebben gelegen aan het feit dat de helft van de club al aardig teut was 😉 Er werd redelijk wat gezongen en gitaar gespeeld. Het is een groep van 40 tot 50 jarigen overigens.

 

Ook leuk is dat ik onderweg tussen Tocopilla en Mejillones op een gegeven moment langs de Virgen del Camino kwam. Dat is een altaar, pardon, gedenkplek, in1943 opgericht door iemand als dank aan Maria van Lourdes. Inmiddels staan er een stuk of vier beelden en is het een oase geworden in een bocht aan de weg. GOed zichtbaar ook. Vrachtwagenschauffeurs toeteren even als ze er langs komen. Hett blijft toch een katholiek land, dat Chili. Ik heb Maria maar even de groeten gedaan van m’n eenhoornbroertje, die staat wat dichter bij haar.

 

Verder is Antofagasta een redelijk stadse stad. In tegenesteling tot de andere Chileens steden totnogtoe. Bij de foto’s ziotten er ook redelijk wat van best sloppenwijkachtige huizen, hutten bijna. In Arica en Iquique bijv. staat het behoorlijk door elkaar heen. Hier in Antofa liggen de callampas, zoals ze heten wsch tegen de bergwand aan. De hele stad ligt aan de oceaan, met in het Noorden en mooie grote boulevard en ook de eerste fietspaden die ik hier tegenkom 🙂 Het hotel dat ik voor één nacht heb genomen om goed schoon te worden ligt in het begin van het centrum ietsje hoger. De buurt is erg rommelig maar niet vervallen of verlopen. Al zie je toch veel armoede: dik een vijfde van de Chilenen leeft in armoede…

Morgen verder reizen, dan ga ik richting  Cerro Paranal, een sterrenkijkersparadijs midden in de woestijn. Zal proberen een paar nachtopnamen te maken..

Change of plan

Maar wel een leuke:) IK wil nu donderdag me de bus vanuit La Paz naar Oruro toe en dan door met de trein naar Uyuni. Dat is aan de oostkant van de grote zoutvlakte en ergens anders (zuidoostelijker) dan ik eigenlijk had gewild, maar ik ben plots in een dag tijd een stuk dichter bij Chili. Vanuit Uyuni ga ik de volgende dag echt rijden. De omgeving is vrij vlak, niet zoals La Paz dat alleen maar op en neer gaat.

Om dit te kunnen doen heb ik wel goed geografische kaarten nodig en die heb ik net besteld bij het Hoofdwartier van de Boliviaans Strijdkrachten. Daar zit het IGM: Instituto Geografico Militar. Om er binnen te komen moet je je legitimideren en word je begeleid door een jong soldaatje met geweer in z’n handen (loop netjes naar beneden). Uiteindelijk blijken ze één kaart van de drie niet op voorraad te hebben, die moeten ze dus plotten of kopiëren. Straks worden ze netjes aan huis bezorgd. Maar wat een poespas al dat soldatengedoe enzo. Het werkt ernstig op m’n lachspieren. De constante aanwezigheid van oproerpolitie de laatste dagen met kogelvrije vesten, traangas en schilden iets miner langzamerhand, maar toch: ik voel erg weinig dreiging van ze uit gaan. Nu is de evt. dreiging bedoeld voor de buschauffeurs die tegen het nieuwe stratenplan van La Paz in staking zijn gegaan, evenals tegen het idee dat hun bedrijven genationaliseerd worden en ze allemaal betere filters op hun uitlaat/motor moeten hebben. Dat laatste ben ik het roerend mee eens. Het stinkt gigantisch in La Paz als er een bus/vrachtwagen langsrijdt. Eén krant suggereert al dat het morgen wel eens A-dag kon worden voor Morales: Afzettingsdag. Sommige fracties in de samenleving en in het Chileense (sic!) leger* zouden al hard aan het complotteren zijn. Als je van complot-theorieën houdt, kun je hier je hart ophalen.

Magoed, ik ga dus eerst donderdag stukje bussen (3,5 uur) en treinen (5,5 uur). En in het weekend ga ik dan rijden – eindelijk.

* Het verlies van directe toegang tot zee in 1881 in de Grote Pacifische Oorlog aan Chili is nog steeds een zorgvuldig gekoesterd nationaal trauma voor veel Bolivianen.

 

Hikershostel in Villarica

Wanneer ik eenmaal in de IX regio ben aangekomen (Wallmapu, Mapucheland; in het Spaans bekend als Araucanía) wil ik zeker in La Torre Suiza verblijven. Dat is een hikershostel van twee zwitserse dames die op hun fietstocht besloten dat ze het op een gegeven moment gehad hadden met het rondreizen en daar zijn neergezegen. Op hun site vind je info over hun hostel en over hun tocht. Ik heb er meerdere goede ervaringen van gelezen dus daar zal ik zeker even blijven.
Is tevens ‘mental note to self’ ;o)

Recuerdos del pasado

Toen in Chili van 1973 tot 1990 een dictatuur was onder Augusto Pinochet (en daarna een democratuur), waren mijn ouders via de Raad van Kerken Haarlem-Noord betrokken bij een Chili Komitee. Het was een comitee dat nauw samenwerkte met een aantal ballingen uit Chili die lid waren van de Partido Socialista. Langs deze weg ben ik er zelf ook bij betrokken geraakt en is de grondslag voor mijn aanstaande reis gelegd.
Op een gegeven moment – mij is ontschoten in welk jaar – heeft de groep waarin mijn ouders actief waren in hun naieveteit een aantal truuks uitgehaald die samen met de langdurige intensieve schrijfactie van Amnesty International, er voor gezorgd heeft dat de voormalig directeur van de Chileense Centrale Bank, Carlos Lazo Frías, uiteindelijk vrijkwam. Hij was door de dictatuur ter dood veroordeeld.

Een tolk/vertaalster Spaans die bij groep zat belde op een geven moment naar de gevangenis als ware zij de secretaresse van de minister van Buitenlandse Zaken in Nederland, en eiste Carlos Lazo te spreken. Ik geloof dat dat niet gelukt is, maar het scheen wel indruk gemaakt te hebben. Ook hebben we bloemen naar de gevangenis laten sturen, onbekend als we waren met de lokale gewoontes: in Chili doe je dat vooral als iemand dood is gegaan. maar het maakte kennelijk toch veel indruk. Ik weet dat we (ik zat erbij, al was ik mischien net 13) geprobeerd hebben via de internationale Fleurop-bestellijn ofzo die bloemen daar te krijgen. Ik maak me sterk overigens dat onze Chileen (Heber V.) het niet wist …

Maargoed. Mijn ouders herinneren het zich allemaal preciezer (geef maar commentaar!). En vanwege mijn aanstaande reis komt alles natuurlijk weer helemaal boven. Zij vroegen zich ook af hoe het met Carlos Lazo zou zijn en met Heber V. Dus ik stelde hen voor: “Zal ik even mailen met Arrate?”
Jorge Arrate is een bekend econoom en o.m. ex-minister van Mijnbouw onder de UP-regering van Allende (1970-1973). Hier in Nederland was hij in ballingschap actief in het Instituut Nieuw Chili te Rotterdam. In de overgangsregeringen van de Concertación in Chili is Arrate ook regelmatig minister geweest of raadgevend minister, kabinetsscretaris … Als je het precies wilt weten, kijk dan op http://www.jorgearrate.cl .

Vandaag heb ik na een paar dagen antwoord gekregen van deze man. In enigszins vrije vertaling schreef hij het volgende:

“Geachte Judith,

Ik herinner me uw ouders niet meer, maar wel vele andere Hollanders die met nobel hart voor de vrijheid van Chili gewerkt hebben. Het doet er dan ook niet zo veel toe of ik mij hen specifiek herinner: ik waardeer en respecteer hen evenzeer (als wanneer ik me hen nog wel zou herinneren).

Carlos Lazo, een goede vriend en net als ik lid van de Socialistische Partij van Chili, was door de dictatuur ter dood veroordeeld en toen hij vrijkwam was hij een speciale gast op de Dag de Vrijheid in Amsterdam (5 mei?). Ik herinner me de ceremonie heel goed.
Carlos keerde terug naar Chili toen zijn ballingschap voorbij was en heeft van dichtbij het einde van de dictatuur meegemaakt. In die tijd zag ik hem vaak. Sinds een jaar of 8, 10 of 12 (ik weet niet meer precies wanneer) is Carlos aan een hartaanval overleden.

Heber V. is ook een goede vriend van mij en woont momenteel in Chili.

Ik weet dat Hollanders grote reizigers zijn en zich prima overal redden. maar als u iets nodig heeft en ik kan u helpen bij uw aanstaande komst, laat het mij s.v.p. langs deze weg weten.

Hartelijke groeten aan uw ouders,

met warmte, Jorge Arrate”

(Ik laat de achternaam van Heber weg. Niet wetend of hij volledig bekend wil zijn)

Toch leuk :o))

Een andere 11 september

Het gros van de mensen in Nederland, Europa en de VS zullen tegenwoordig bij 11 september denken aan 2001, toen een drietal vliegtuigen zich in de Twin Towers in New York en in het Pentagon boorden. Een vierde is voortijdig gesneuveld.

Ik denk daar veel minder aan. Voor mij en voor de mensen die na 11 september 1973 betrokken waren bij het verzet tegen de de Chileense dictatuur van Generaal Augusto Pinochet, staat 11 september nog steeds ook in het teken van het begon van een van de gewelddadigste dictaturen in Latijns Amerika. En het ineenstorten daardoor van een vreedzaam socialistisch alternatief dat door de regering van Salvador Allende voorgestaan werd. Nog steeds kent Chili een zeer scheve inkomensverdeling en een sterk neoliberale economie.

Dankzij de conservatieve bourgeoisie (“burgerij”), de CIA en Henry Kissinger, politiek strateeg en toenmalig hoofd van Buitenlandse Zaken in de VS) is er heel snel na het aan de macht komen van de regering Allende en diens Unidad Popular (Volkseenheid, een volksfront van grotendeels progressieve partijen) een boycot georganiseerd. Voor details over deze smerige oorlog zie deze pagina van de National Security Archives.
Allende was ook eng voor de gevestigde belangen: hij wilde de secheve inkomensverdeling aanpakken, gaf land van grootgrondezitters terug aan de boeren, onteigende en nationaliseerde de koperindustrie, stond op goede voet met de toen nog vitale Fidel Castro en wilde graag langs vreedzame weg een socialisme in Zuid-Amerika bereiken.
Nu valt er best de nodige kritiek op Allende uit te oefenen, ook vanuit links; je zou kunnnen zeggen dat Chávez in Venezuela en Morales in Bolivia het nu zorgvuldiger aanpakken. Chávez heeft al ‘”volksmilities” opgericht en bewapend, mochten Bush c.s. het in hun hoofd halen rotzooi te schoppen. Naarmate je beter voor ‘het volk’ zorgt, heb je minder van ze te vrezen dat ze zich bewapend tegen jou gaan keren (bij uitblijven invasie bijvoorbeeld). Hier zit zeker meer achter dan alleen de mensen hun verworvenheden zelf te laten beschermen, maar het is niet ondenkbaar dat de genationaliseerde energieproducenten zich nog grof gaan roeren. En van de buren hoeft Chávez weinig hulp te verwachten.

Zoiets speelde vanaf september 1970 ook in Chili, zij het met de koperindustrie, arbeidersraden in de fabrieken en niet consequent doorgevoerde bewapenig van de bevolking. Of Allende het dan wél gered zou hebben is zeer twijfelachtig, maar er zou meer en beter verzet tegen de militairen zijn geweest.
Mogelijk hadden Allende en de UP ook sterker kunnen proberen hun beleid te blijven uitvoeren, maar als enerzijds de rechtse oppositie alles uit de kast trekt en anderzijds de VS een boycot organiseren, blijven je niet zoveel mogelijkheden over.
Wat je verder ook vindt van zulke regeringen, een coup is nooit de juiste weg. Regel het maar democratisch, en als je niet genoeg steun krijgt moet je wachten en meer steun verzamelen. Punt.

Maandag is het 33 jaar na de coup. Ondertussen is Pinochet al sinds 1990 weg als militair president, pas sinds heel kort zijn hij en de zijnen ook uit het parlement verdwenen. De huidige regering van de Concertación is op sociaal gebied de progressiefste sinds de Unidad Popular. Bachelet wil bijvoorbeeld dat de morning-after pil vanaf 14 jaar gratis verkrijgbaar is voor iedereen (en niet zoals nu voor wie het kan betalen).
Economisch echter lijkt de regering nog niet veel meer dan een doekje voor het bloeden te leveren voor de have-nots. Er blijft nog veel te strijden, en dat gebeurt dan ook. Wie weet wordt het ooit nog eens echt beter. Esperamos ….

Vreer luistert: Por qué no se van door Los Prisioneros

transcontact

Het is me eindelijk gelukt om contact te krijgen met transgenders in Chili. Bij het vorige Noodlescafé ontmoette ik een zekere Mauro, een VM uit Argentinië die actief is in de ILGHRC – Internationaal homolesbische mensenrechten comitee. Hij heeft me in contact gebracht met Andrés Rivéra van het Sindicato Nacional Trans Amanda Jofré, die veel doen voor de zichtbaarheid van trans. En daar ben ik welkom als ik in de buurt ben :o)
Verder heb ik net met Traveschile gemaild hoe het met hen zit en of ik bij hen kan langskomen. Waar ik natuurlijk nog geen antwoord van heb, maar ik verwacht dat het wel OK zal zijn.

Het lijkt me ook erg interessant om te zien wat het verschil in benadering is tussen verschillende groeperingen/bewegingen, of ze contacten hebben met de buurlanden (Perú, Bolivia, Argentinië) en waar ze zich mee bezig houden.

Een interessante vraag – vanuit West Europa – is natuurlijk: is het belangrijk dat transen zonder problemen hun (dan homosuele) huwelijk kunnen handhaven? Blijven veel transen als het kan bij elkaar?
Hoe is überhaupt de sociaal-economische situatie voor transen daar? Welke rechten hebben ze officieel en welke hebben ze feitelijk? Hoe is het met discriminatie op de woningmarkt. de arbeidsmarkt?